Testy psychologiczne: Czym są? Do czego służą? Kiedy warto je wykonać?

Testy psychologiczne są istotnym i przydatnym narzędziem diagnostycznym. Wykorzystuje się je w psychiatrii i psychologii. Ich celem jest ułatwienie diagnozy, pogłębienie zrozumienia pacjenta i pomoc w wyborze optymalnego sposobu terapii. Aby testy spełniały swoją rolę muszą mieć wartość naukową. Ich przeprowadzenie powierza się wykwalifikowanemu psychologowi. Co wyróżnia dobry, wiarygodny test psychologiczny? Czemu służą jego wyniki?

Dobry, wiarygodny test psychologiczny

Dobry, wiarygodny test psychologiczny musi spełniać kilka kryteriów:

• obiektywności,
• rzetelności,
• trafności,
• wiarygodności,
• standaryzacji,
• walidacji testu.

Bardzo ważne w teście psychologicznym jest również ustalenie wartości norm, w oparciu o które psycholog sporządzający opinię może określić, czy dane zachowanie pacjenta mieści się w normie, czy też nie. To samo dotyczy oznaczania u badanych określonych parametrów, np. prawidłowego rozwoju umysłowego pacjenta. Określając pewną normę dla danej grupy wiekowej psycholog może z łatwością zaobserwować ewentualne deficyty i wskazać rodzaj pracy terapeutycznej, która pozwoli na ich częściowe lub całościowe zniwelowanie.

Pytania w testach są tak sformułowane, że pozwalają na udzielenie odpowiedzi, które oddają obraz przeżywanego problemu psychicznego. Bardzo ważna jest w tym aspekcie szczerość badanego, który powinien udzielać odpowiedzi zgodnie z sumieniem, prawdziwymi przekonaniami i ze stanem faktycznym. Tylko wtedy wyniki testów będą wiarygodne i wartościowe pod względem diagnostycznym.

Kto przeprowadza testy psychologiczne?

Test psychologiczny możemy wykonać sami we własnym zakresie. Coraz więcej testów dostępnych jest bowiem online. Decydując się na samodzielne wykonanie testu warto pamiętać o tym, jak ważną rolę w diagnostyce odgrywa prawidłowa interpretacja wyników. Psycholog przeprowadzający testy w warunkach gabinetu na podstawie złożonej analizy i porównania odpowiedzi opracowuje wyniki, które następnie stanowią podstawę do sporządzenia opinii. Analiza i opinia przeprowadzone przez specjalistę wykraczają daleko poza możliwości interpretacji wyników online. Co ważne, psycholog omawia z pacjentem wyniki testu i ich interpretację oraz możliwe ścieżki dalszego postępowania terapeutycznego. Dlatego, jeśli zdecydujemy się na samodzielne wykonanie testów psychologicznych do ich wyników należy podejść z pewnym dystansem, a jeśli są dla nas niepokojące, z pewnością warto jest skonsultować ze specjalistą.

Wyborem właściwych dla potrzeb pacjentów testów psychologicznych i nadzorem ich wykonania zajmują się psycholodzy. Psycholodzy nierzadko współpracują w tym zakresie z psychiatrami. Tego rodzaju kompleksowe podejście do problemów psychicznych pozwala na uzyskanie lepszych efektów leczenia.

Rodzaje testów psychologicznych

Jak już wspomnieliśmy testy psychologiczne to narzędzie powszechnie wykorzystywane w psychologii i psychiatrii. Ich powszechność przekłada się na szerokie spektrum rozmaitych problemów psychicznych, w diagnostyce których są wykorzystywane. To z kolei sprawia, że wachlarz dostępnych rodzajów testów psychologicznych jest bardzo szeroki. Specjaliści posługują się rozmaitymi skalami, kwestionariuszami i testami. Służą one rozpoznawaniu m.in.:

• zaburzeń osobowości,
• zaburzeń nerwicowych,
• zaburzeń ze spektrum autyzmu,
• zaburzeń koncentracji uwagi (ADHD lub ADD),
• zaburzeń afektywnych,
• zaburzeń otępiennych,
• zaburzeń odżywiania.

Wskazane powyżej problemy to zaledwie klika z tych, w których rozpoznawaniu dużą rolę odgrywają testy psychologiczne. W praktyce, testy tego typ są dostępne dla każdego rodzaju zaburzeń psychicznych.

Warto jednak pamiętać o tym, że testy psychologiczne służą nie tylko diagnozowaniu problemów psychicznych. Dostępne kwestionariusze pozwalają m.in. na określenie:

• stopnia odporności psychicznej badanego,
• poziomu inteligencji,
• stopnia gotowości szkolnej dziecka,
• możliwości pracy na specyficznych stanowiskach,
• najbardziej optymalnej drogi zawodowej dla danej osoby.

Jak prawidłowo wykonać test psychologiczny?

W teście psychologicznym nie ma nieprawidłowych odpowiedzi. Nie są to testy sprawdzające naszą wiedzę, dlatego – jak już wspomnieliśmy wcześniej – odpowiedzi powinniśmy udzielać zgodnie z sumieniem, odczuciami i stanem faktycznym. W przeciwnym razie wyniki testu zostaną zaburzone.